Month: March 2023

Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս —
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի.
Թե ուզում ես չսուզվել ճահճուտները անհունի —
Պիտի աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս:
Այնպե՜ս արա, որ կյանքում ո՜չ մի գանգատ չիմանաս,
Խմի՜ր թախիծը հոգու, որպես հրճվանք ու գինի.
Որքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս —
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի…

6․Հարցերին պատասախանի´ր և պատասխաններն այնպես գրի´ր, որ տեքստի ընդարձակ փոխադրություն ստանաս:

Երեք հազար տարեկանում ավտովթարից կործանվեց ձիթապտղի այն ծառը, որի տակ հույն մեծ փիլիսոփա Պլատոնն իր սաների հետ ցրույցներ էր անցկացնում:

Հարցեր

Ո՞վ էր Պլատոնր: Նա ի՞նչ սովորություն ուներ (ինչպե՞ս էր ուսուցանում սաներին): Որտե՞ղ էր  ուսուցանում  սաների հետ: Ինչքա՞ն ապրեց ծառը: Ծառն ինչի՞ց կործանվեց: Այս պատ- մությունից ի՞նչ հետևություն կարելի է անել:

7․Երկու հետևություններից ո՞րն ես ճիշտ հա­մարում: Պատասխանդ պատճառաբանի´ր:

Կոշիկի եվրոպական հայտնի մի ֆիրմա իր աշխատակից- ներից երկուսին Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե իր կոշիկ- ներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից  մեկը հայտնեց. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը բոբիկ են քայլում»: Մյուսը  դրությունն այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները հիանալի են. բոլորը  բոբիկ են քայլում»:

8․ Շարունակի՛ր (հետո ի՞նչ եղավ):

Արթնացա,  երբ արևն արդեն  ծագել ու շողերը ներս էր գցել պատուհանիցս: Արագ հագնվեցի ու վազեցի ղեպի խոհանոց: Շտապում էի: Խոհանոցից  դուրս եկավ մի տղամա՞րդ. Թե՞  կին՝ չհասկացա: Տարօրինակն էր: Նա էլ զարմացած ինձ էր նայում: Մի վատ բան գուշակեցի: Նետվեցի միջանցք ու աչքս գցեցի մեծ հայելուն: Ես ճիշտ այնպիսին էի,  ինչպիսին խոհանոցից դուրս եկածը, շատ տարօրինակն էի: Մի քիչ շփոթված ու մի քիչ տխուր մտա սենյակ: Այնտեդ հավաքված էին իրարից չտարբերվող տարօրինակ ու շփոթահար մարդիկ՝ հինգ հոգի: Հավանաբար մերոնք էին: Միանգամից գլխի չընկա էլ, թե ո՛վ ով էր:

Հետո պարզվեց. որ այդ օրը մեր քաղաքում բոլոր մարդիկ դարձել էին արտաքինով չափազանց նման էակներ:

1. Ստուգե՛ք տեղափոխական օրենքը կոտորակների բազմապատկման համար՝ որպես օրինակ վերցնելով կոտորակների հետևյալ զույգերը.

Օր. ½ և ¾

½ x ¾ = 1 x3 /2 x 4=3/8

¾ x ½ = 3x 1 / 4 x 2 =3/8  

3/8 = 3/8

• 12/39 և 53/72
• 83/56 և 93/72
• 39/14 և 424 593
• 82/67 և 225/737
  1. Ստուգե՛ք զուգորդական օրենքը  բազմապատկման համար՝ որպես օրինակ վերցնելով կոտորակների հետևյալ եռյակները.

Օր. ½, ¾ և 5/6

(½ x ¾) x 5/6 = 3/8 x 5/6 = 15/48

½ x (¾ x 5/6)= ½ x 15/24 = 15/48

15/48 = 15/48

• 8/3 , 7/5 և ½
• 5/16, 3/7 և 19/8
• 17/2, 3/16 և 25/27
• 51/8, 4/9 և 23/64
  1. Օգտագործելով տեղափոխական և զուգորդական օրենքները կոտորակների բազմապատկման համար, հաշվե՛ք.
• 5 x ¾ x 1/5
• 2/3 x 15/17 x 3/2
• 5/9 x 14 x 3/5
• 8 x 11/7 x 7/8
  1. Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.
• (2/7 + 5/21) x 63 + ¼ x (8/7 – 3/14)
• (7/12 +5/18) x 24 – 3/5 x 25/2
• (7/9 – 5/36) x 1/23 + (11/3 – 4/9) x 27
• 12/5 x 25/3 x 4/5 + 2/3 x ¼ x 72
  1. Աստղանիշի փոխարեն գրե՛ք այն թիվը, որի դեպքում կստացվի հավասարություն
•  * + 9/16 = 25/24
• * + 8/21 = 25/49
• *-5/6 = ¾ -1/2
• *-9/10 = 8/7 -11/21
  1. Կոտորակը նախ կրճատել են 3-ով, ապա՝ 5-ով և վերջապես՝ 6-ով: Կրճատվու՞մ է արդյոք այդ կոտորակը 90-ով:
  2. Երկու ներկարար պետք է ներկեին 120 մ երկարությամբ ցանկապատը: Մինչև կեսօր առաջին ներկարարը կատարեց ամբողջ աշխատանքի ½-ը, իսկ երկրորդը՝ 1/3-ը: Ի՞նչ երկարություն ուներ ցանկապատի դեռ չներկված մասը:
  3. Խանութում ստացան 50 ձեռքի ժամացույց՝ մի մասը երեք սլաքով, մյուս մասը երկու սլաքով: Բոլոր ժամացույցների սլաքների քանակը 123 էր: Յուրաքանչյուր տեսակի քանի՞ ժամացույց էր ստացվել խանութում:

Պինակոզավրի բնակության վայրեր են եղել Մոնոլիան և Հյուսիսային Չինաստանը։ Այս սողուններն ապրել են մոտավորապես 75 մլն տարի առաջ և պատկանել են անկիլոզավրերի ընտանիքին։Տվյալ ընտանիքի բոլոր ներկայացուցիչները, ներառյալ՝ պինակոզավրերը, ունեցել են լայն գանգ, սնվել են բուսականությամբ և տեղաշարժվել չորս վերջույթների վրա։Սակայն նրանց գլխավոր առանձնահատկություններն են հանդիսացել  ամբողջ  մարմինը ծածկող և որպես զրահ ծառայող ոսկրե պատյանը, ինչպես նաև՝ պոչի ծայրին տեղակայված հզոր «լախտը»։Այդպիսի զենքով դինոզավրը կարողացել է հուժկու հարվածներ հասցնել իր թշնամիներին։Պինակոզավրերը սնվել են տերևներով, որոնք փշերի ձև ունեցող  մանր ատամների օգնությամբ պոկտել են գաճաճ ծառերից։Իրենց ցեղակիցների՝ անկիլոզավրերի համեմատությամբ այս սողունները խոշոր չեն եղել. նրանց մարմնի երկարությունը հասել է 5մ։Պինակոզավրերին անվանում է տվել ամերիկյան հնէաբան Չարլզ Գիլմորը 1933թ.։

4․Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստը վերականգնիր:

Այնտեղ այս ահավոր ծույլր փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Ուղ- տը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշ- խատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց.

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:

Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.

-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:

Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

5․ Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություննե´ր ստացիր:  

Օրինակ՝ Ինչքա՞ն ժամանակ ո՞վ ի՞նչ էր անում ինչի՞ ի՞նչը-Ամբողջ օրը կինը փնտրում էր աղմուկի պատճառը:
Ինչպիսի՞ ի՞նչը ի՞նչ էր անում:
Քանի՞ ինչե՞րը ի՞նչ արեցին, որտե՞ղ:
Ո՞ւմ ի՞նչը  ի՞նչ էր անում, որտե՞ղ:
Ո՞ր ո՞վ ի՞նչ արեց, ե՞րբ:

1. Գումարը գրի՛ առեք արտադրյալի տեսքով.
   • 1/5 + 1/5 + 1/5 + 1/5
   • 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3
   • 4/3 + 4/3 + 4/3 + 4/3
   • 7/2 + 7/2 + 7/2
2. Արտադրյալը գրի՛ առեք գումարի տեսքով.
   • 5 . ½
   • 3 . 5/2
   • 4 . 6/7
   • 2/5 . 2
   • 4/9 . 5
   • 2/3 . 7
3. Կատարե՛ք բազմապատկում.
   • 3/7 . 5/2
   • 8/3 . 9/4
   • 5/9 . 7/4
   • 6/7 . 3/8
   • 2/9 . 6/17
   • 10/7 . 3/8
   • 4/5 . 21/16
   • 15/4 . 5/3
   • 12/17. 31/27
   • 56/59 . 13/8
   • 25/23 . 69/70
   • 44/37 . 111/11
4. Կատարե՛ք գործողությունները
   • 5/2 . 7/8 + ¾ . 9/5
   • 3/8 . 5/6 + 17/6 . 9/10
   • 11/2 . 13/12 + 5/24 . 3/2
   • 81/16 . 8/5 -3/20 . 11/4
   • 35/4 . 79/15 – 21/3 . 5/4
   • 13/4 . 68/7 – 97/49 . 9/8
5. Ուղղանկյան լայնությունը 5/2 սմ է, իսկ երկարությունը լայնությունից 7 անգամ մեծ է: Գտե՛ք ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
6. Թիվը ներկայացրե՛ք երկու սովորական կոտորակների արտադրյալի տեսքով:
   • 12/85
   • 1/16
   • 72/35
   • 8/9
   • 24/75
   • 32/65
7. Կատարե՛ք գործողությունները:
   • 2/5 . (1/2 + ¾ + 1/8)
   • 3/7 . 2/4 + 5/2 . 3/14
   • 7/3 . 9/4 + 9/4 . 5/12
   • 7/12 . 12/7 – 11/17 . 17/11
8. Կրճատե՛ք կոտորակները
   • 72/60
   • 44/99
   • 30/12
   • 84/66
   • 132/81
   • 169/26
9. Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա բարձրությունը 8 սմ է, իսկ հիմքը քառակուսի է, որի կողմը երկու անգամ փոքր է ուղղանկյունանիստի բարձրությունից:
10. Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի.
    • 6/21, 23/14 և 8/49
    • 4/121, 3/88 և 5/11
    • 71/64, 5/80 և 32/72
    • 13/36, 15/54 և 3/18
11. Մի ծորակը ավազանը լցնում է 7 ժամում, իսկ մյուսը՝ 5 ժամում: Ավազանի ո՞ր մասը կլցվի 1 ժամում, եթե երկու ծորակներն էլ բացվեն:

 

Հարցեր ե առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է սառցադաշտը: Ինչպե՞ս է առաջանում:

Սառցադաշտերի առաջացումը: Երկրագնդի որոշ տեղամասերում, որ­տեղ գրեթե ամբողջ տարին օդի ջերմաստիճանը 0⁰-ից ցածր է, տեղումները թափվում են հիմնականում ձյան տեսքով:

1. Որո՞նք են սառցադաշտերի երկու հիմնական տիպերը:

Ցածկութային և

1. Ի՞նչ է այսբերգը: Ինչպե՞ս է առաջանում:

Մեծ սառույցի կտոր է։

1. Ի՞նչ աշխատանք է կատարում սառցադաշտը:

 

1. Գումարը գրի՛ առեք արտադրյալի տեսքով.
   • 1/5 + 1/5 + 1/5 + 1/5
   • 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3
   • 4/3 + 4/3 + 4/3 + 4/3
   • 7/2 + 7/2 + 7/2
2. Արտադրյալը գրի՛ առեք գումարի տեսքով.
   • 5 . ½
   • 3 . 5/2
   • 4 . 6/7
   • 2/5 . 2
   • 4/9 . 5
   • 2/3 . 7
3. Կատարե՛ք բազմապատկում.
   • 3/7 . 5/2
   • 8/3 . 9/4
   • 5/9 . 7/4
   • 6/7 . 3/8
   • 2/9 . 6/17
   • 10/7 . 3/8
   • 4/5 . 21/16
   • 15/4 . 5/3
   • 12/17. 31/27
   • 56/59 . 13/8
   • 25/23 . 69/70
   • 44/37 . 111/11
4. Կատարե՛ք գործողությունները
   • 5/2 . 7/8 + ¾ . 9/5
   • 3/8 . 5/6 + 17/6 . 9/10
   • 11/2 . 13/12 + 5/24 . 3/2
   • 81/16 . 8/5 -3/20 . 11/4
   • 35/4 . 79/15 – 21/3 . 5/4
   • 13/4 . 68/7 – 97/49 . 9/8
5. Ուղղանկյան լայնությունը 5/2 սմ է, իսկ երկարությունը լայնությունից 7 անգամ մեծ է: Գտե՛ք ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
6. Թիվը ներկայացրե՛ք երկու սովորական կոտորակների արտադրյալի տեսքով:
   • 12/85
   • 1/16
   • 72/35
   • 8/9
   • 24/75
   • 32/65
7. Կատարե՛ք գործողությունները:
   • 2/5 . (1/2 + ¾ + 1/8)
   • 3/7 . 2/4 + 5/2 . 3/14
   • 7/3 . 9/4 + 9/4 . 5/12
   • 7/12 . 12/7 – 11/17 . 17/11
8. Կրճատե՛ք կոտորակները
   • 72/60
   • 44/99
   • 30/12
   • 84/66
   • 132/81
   • 169/26
9. Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա բարձրությունը 8 սմ է, իսկ հիմքը քառակուսի է, որի կողմը երկու անգամ փոքր է ուղղանկյունանիստի բարձրությունից:
10. Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի.
    • 6/21, 23/14 և 8/49
    • 4/121, 3/88 և 5/11
    • 71/64, 5/80 և 32/72
    • 13/36, 15/54 և 3/18
11. Մի ծորակը ավազանը լցնում է 7 ժամում, իսկ մյուսը՝ 5 ժամում: Ավազանի ո՞ր մասը կլցվի 1 ժամում, եթե երկու ծորակներն էլ բացվեն: